Heeft het advies van Raad van Dierenaangelegenheden wel zin?

De Raad van Dierenaangelegenheden heeft de staatssecretaris van Economische Zaken een zogenaamde Zienswijze gepresenteerd. Hierin wordt de huidige problematiek rond bijtincidenten en de ontstane maatschappelijke onrust hierover besproken en oplossingen aangereikt.

Geen betrouwbaar inzicht bijtincidenten

Opvallend is dat de Raad van Dierenaangelegenheden met herhaling in zijn betoog constateert dat een actueel totaalbeeld van hondenbeten ontbreekt. Er is geen betrouwbaar inzicht in de aard en omvang van ernstige bijtincidenten, in het bijzonder met andere honden als slachtoffer niet. De beschikbare gegevens zijn niet compleet. De aard en omvang van ernstige incidenten met dierlijke slachtoffers is onbekend.

Het gaat vooral om een maatschappelijk gevoel van onrust en zorg. Juist de incidenten in de openbare orde (een derde van alle incidenten) veroorzaken grotere onrust. In een aantal gemeenten bestaat de indruk dat de problemen toenemen. Bekend is dat twee-derde van het aantal bijtincidenten met mensen binnen het gezin plaatsvindt.

Deze hond is angstig en zal zeker bijten als de bedreiging aanhoudt of toeneemt

Hoog risico hondenrassen

Om het risico op een ernstige hondenbeet te beperken stelt de Raad voor om onderscheid te maken tussen verschillende hondenrassen en kruisingen: voor ‘hoog risico’ hondenrassen (HR-honden) zijn extra maatregelen gerechtvaardigd, ook als uitwerking van een ontmoedigingsbeleid, aldus de Raad. HR-honden zijn het type honden die door de kracht (kaakopbouw, bespiering) in combinatie met hun bijtgrage gedrag (lage aanvalsdrempel, niet loslaten, schudden) ernstig letsel kunnen toebrengen.
De RDA raadt een verbod op HR-honden af omdat eerder is gebleken dat een totaalverbod niet het gewenste effect (minder ernstige bijtincidenten) had.
De RDA raadt een verbeterde identificatie en registratie aan. Dierenartsen zijn daarvoor de juiste verantwoordelijke instanties omdat zij aan een Tuchtrecht gebonden zijn.
Onder HR-honden schaart de Raad zo wie zo alle rassen en hun look-a-likes die oorspronkelijk gefokt zijn om te vechten. De lijst is lang.
Volgens de Dierenbescherming bevinden zich onder de asielhonden van dit moment ruim 60% van dit type honden.

Maatregelen ter preventie

• De Raad stelt en aantal maatregelen voor ter preventie van ernstige bijtincidenten.
• Aanlijnplicht in openbare ruimte en muilkorfplicht in losloopgebieden zijn er onderdeel van.
• Maar ook het onmiddellijk doden van een hond die ernstig gebeten heeft.
• Een loslopende HR-hond zonder de verplichte registratie/identificatie kan meteen gedood worden.
• Het verplicht volgen door eigenaars van HD-honden van een cursus op een hondenschool.
• Voorlichting aan publiek en hondeneigenaren.
• En ook het makkelijker maken om verontruste burgers aangifte te laten doen over een vermeend risicovolle hond en/of eigenaar.

Commentaar op de maatregelen

De aanbevelingen zijn vooral bedoeld om de burger zijn gevoel van veiligheid terug te geven. Het gaat dus puur om een gevoel. De doeltreffendheid van de voorgestelde maatregelen moet nog bewezen worden. De voorgestelde maatregelen gaan ver en zetten de kwaliteit van leven van heel veel honden onder druk. Ook het leven van alle sociaalvaardige, aardige honden

• Het onmiddellijk doden van een loslopende HR-hond is zeer discutabel.
  De hond heeft niets op zijn kerfstok en heeft geen deel op dat wat hem verweten wordt.
• Het onmiddellijk doden van een hond die een ernstig bijtincident heeft veroorzaakt mag meteen gedood worden.
  Hierbij ontbreekt iedere vorm van context als oorzaak. Waarom beet de hond? En waarom krijgt juist hij de schuld als er twee honden vechten? Immers, de vechtpartij kan uitgelokt zijn door een heel klein hondje met een hele grote bek. Buurthonden haten elkaar vaak. Wie heeft dan de schuld als die haat resulteert in een vechtpartij als de twee honden elkaar passeren/ergens elkaar toevallig tegenkomen bijvoorbeeld? Is er sprake van verregaande nalatigheid van een van de eigenaars? Waarom heeft degene die als eerste aangifte doet eigenlijk altijd het gelijk aan zijn kant? En waarom is juist de Stafford en zijn look-a-likes altijd meteen de boosdoener? Ook als de hond heel normaal en vriendelijk komt aanlopen? Enige vorm van vooringenomenheid -zachtjes gezegd- door suggestieve mediabeelden kan hier niet ontkend worden.
• Asielen hebben juist een overschot aan HR-honden in huis.
  Dat is niet zo raar en veelbetekenend als gesuggereerd wordt. Via Marktplaats worden de makkelijk te plaatsen honden van eigenaar gewisseld. De asielen hebben de toevoer van de minder makkelijk te herplaatsen honden.
  Staffords en andere HR-groepen en hun look-a-likes zitten niet allemaal in het asiel omdat de honden thuis problemen veroorzaken, maar omdat het hebben van dat type hond helemaal niet meer leuk is: men wordt nagejouwd, uitgescholden, mensen reageren zeer angstig (gillen/wegrennen) als ze de aardige HR-hond zien aankomen. De buurt maakt een paria van de hondenbezitter van een HR-hond. En kinderen willen de hond niet meer uitlaten.

Vragen naar aanleiding van de aanbevelingen

De aanbevelingen roepen de nodige vragen op:

• De Raad adviseert niet het castreren van reuen terwijl dat vaak een demping geeft op agressief gedrag. Dierenartsen kunnen ook dat controleren.
• Haast iedere hond kan bijten, zeker als ze daartoe al dan niet met opzet uitgedaagd worden.Van de meeste HR-honden is bekend dat ze aardig en vriendelijk zijn, zowel tegen mensen en honden. Ligt het dan niet voor de hand of alle honden verplicht aan te lijnen en muilkorf te laten dragen of alleen die honden die in hun gedrag en/of dat van hun eigenaar een risico lijken te zijn? Je kunt dan van dat opgelegd muilkorf- en aanlijngebod afkomen door een diploma te halen dat aantoont dat jouw hond niet agressief is en jij voldoende overwicht/controle hebt op je hond. Probleem: Wie controleert dat als de hond ouder wordt? Gedrag kan veranderen door nare ervaringen. Herhaalde cursus met diploma afgerond?
• Tweederde van de bijtincidenten gebeuren binnenshuis, vaak naar eigen gezinsleden. Dat is niet af te schermen met geboden. Vaak is dat de eigen hond. Allerlei rassen/kruisingen, zeker niet specifiek de HR-honden. Probleem: De voorgestelde maatregelen doen niets met de binnenshuis-problemathiek.
• Het lopen van een cursus op een hondenschool is feitelijk voor alle toekomstige hondeneigenaren geen overbodige luxe. De bereidheid daartoe is weliswaar toegenomen maar een zeer groot aantal eigenaren nemen een hond zonder weloverwogen plan en zonder zich in raskenmerken, hun eigen vaardigheden en het doel van de hond te verdiepen. Een verplichting tot het lopen van een cursus alvorens een hond te mogen aanschaffen zou veel leed kunnen voorkomen, binnen- en buitenshuis. Meer inzicht in het functioneren van honden en hun lichaamstaal zou veel bijtincidenten binnenhuis (twee-derde van het aantal incidenten!) kunnen verminderen. Probleem: De voorgestelde maatregelen doen nu niets aan de incidenten die binnenhuis plaatsvinden.
• HD-honden verplicht naar de hondenschool. Probleem: De meeste hondenscholen weigeren pitbull/stafford-achtigen. De honden zouden de rust binnen de groep verstoren, hondenschooleigenaar wil de verantwoording voor die honden niet dragen, eigenaars van niet HD-honden vinden het onaanvaardbaar dat HD-honden in hun groep meetrainen.
• Wat als de hond op de hondenschool gevaarlijk agressief gedrag laat zien? Moet instructeur dat dan ergens melden? Waar? Probleem: de hondenschool als supervisor maakt de instructeurs tot vijand van hondeneigenaar. De instructeur is immers niet te vertrouwen omdat hij/zij het algemeen maatschappelijk belang laat overheersen over het belang dat een eigenaar wellicht voelt.
• Er is dus gebrek aan trainingsmogelijkheden. Rasverenigingen zouden dergelijke trainingen moeten gaan realiseren. Probleem: Breed landelijk bereik is dan wel noodzakelijk. Nogal ingewikkeld. Probleem: gebrek aan bekwame en professionele trainers/instructeurs.
• Gemeenten maken het starten van hondenscholen niet makkelijk. Dat beleid zou moeten veranderen. Theoretische voorlichting zou verplicht gegeven moeten worden o.a. op scholen en consultatiebureaus. Gemeentehuizen en bibliotheken zouden ruimte beschikbaar moeten stellen bij gebrek aan andere mogelijkheden.
• Aanlijngebod. Probleem: Aanlijngebod is zeer beperkend, geen training of spel mogelijk. Dat geeft juist extra probleemgedrag. Idee: Uitlaatplekken noodzakelijk waar mensen al dan niet voor moeten betalen om een hond (in zijn eentje) wel los te mogen laten: om te spelen of te oefenen.
• Muilkorf verplicht. Probleem: Muilkorf maakt beloning door lekkers en spel onmogelijk/zeer moeizaam. Gewenst gedrag wordt niet geoefend. Probleemgedrag ontstaat, neemt toe. Maximaal grip en maximale veiligheid krijg je wel door hoofdband en borsttuig te samen te gebruiken. Wij adviseren al jaren bij moeilijke honden die bij ons intern een opvoedingscursus volgen een hoofdband samen gedragen met een borsttuig (met de lijn aan de ring op de borst, niet op de rug!). Dat geeft maximaal grip op het gedrag van een hond want een uitval kan niet afgemaakt worden, de hond kan niet ontsnappen (altijd wel een hulpmiddel over dat niet per ongeluk af gaat). Onder de hoofdband kan indien gewenst een snuitband gedragen worden. Met de snuitband blijft belonen mogelijk en is bijten niet mogelijk. (nadeel: uitgebreid hijgen bij warmte niet mogelijk. Dus geen hond zonder begeleiding een snuitband, geen snuitband bij drukke bezigheden).

Zijn Rottweilers ook HR-honden?

De vraag is of ook Rottweilers onder de HR-honden (moeten) vallen en daarom ook verplicht zijn de opgelegde veiligheidsmaatregelen te volgen.
Antwoord: Ze vallen er al onder en zullen als de voorstellen opgevolgd worden aan de regels moeten voldoen.

Is dat terecht? Naar ons idee net zo min als alle andere aardige, sociaalvaardige honden wiens leven qua kwaliteit sterk onder druk staat.
Afschaffing van die veiligheidsvoorwaarden door het aantonen via een met succes gevolgde cursus/diploma kan die nadelen ongedaan maken.

Gespierd en zelfstandig

Rottweilers zijn sterke, gespierde honden. En doordat ze zo gefokt zijn zijn het in aanleg ook nog eens zelfstandig functionerende honden. Dat maakt dat ze net als alle andere zelfstandig functionerende honden makkelijker eigen beslissingen nemen, acties niet eerst checken bij hun eigenaar.
Een juiste socialisatie en gewetensvolle opvoeding (zonder straf, want straf onderdrukt weliswaar motivaties voor bepaald gedrag maar neemt ze niet weg. Dat maakt een hond juist gevaarlijker) haalt deze scherpe kantjes van de hond weg. Als een hond al van jongsaf aan leert respect te hebben voor lijf en leden en zichzelf te beheersen dan is iedere hond dus ook de Rottweiler een stabiele, betrouwbare huishond waarvan bij normale, verantwoorde omgang niets te duchten valt. Net zo normaal als iedere andere aardige hond.

Blindengeleidehond Jimmy

Onze eerste blindengeleidehond was een Rottweiler. Martin zocht hem uit uit een nest van zeven. Hij wist meteen aan het gedrag van de hond: dat is een hele goeie. Dat gedrag was ondanks dat het hondje net zeven weken was: rustig en stabiel maar wel open en vasthoudend onderzoekend. Niet platwalsend en onstuimig/ongeremd. Respect voor lijf en leden. Sociaal open zonder dwingend te zijn. Jimmy hebben we hem genoemd. Hij heeft heel zijn leven uitstekend zijn verantwoordelijke werk gedaan. Jimmy was een schat en iedereen vond hem een schat.

Indrukwekkende reus
Bron foto: Flickr

Linke jongens

We kennen ook de linke jongens. De Rottweiler die geen zelfbeheersing kent, brult aan de strakgetrokken lijn, vooringenomen agressief. Dat zijn de honden uit een verkeerde bloedlijn die ook nog eens vaak onbewust verkeerd zijn opgevoed. Of wel bewust begeleid om deze karaktereigenschap juist nog eens te activeren. Niet alleen Rottweilers en HR-honden tonen dat gedrag overigens.

We kennen ook de Rottweiler die juist niet waarschuwt. Die slechts verstrakt, alert wordt, fixeert. Dat zijn de linkste voor de mensen die niets van honden weten. Of voor onbevangen kinderen.
Dergelijke honden vragen een zeer alerte eigenaar die de omgeving van de hond naar zijn hand zet. Om de hond voor zijn zwakke kanten te beschermen. Ook hier zijn het niet alleen de Rottweilers die zulk gedrag vertonen.

Uitvallende Chihuahua

We kennen dus zachtmoedige Rottweilers en ontspoorde typetjes. Net zoals we vele andere honden en vele andere type honden kennen met zulk gedrag. Wij zijn het Veenhuizen voor honden. Ze komen bij ons echt niet om het trekken aan de lijn even af te leren.
Feit is dat een bijtende Rottweiler hard en diep zal bijten. Is het dan terecht dat alle Rottweilers aan de straks opgelegde veiligheidsmaatregelen moeten voldoen? Ook de prima honden?
En is het dan terecht dat een blèrende, uitvallende chihuahua die daarmee wel degelijk een gevecht kan en zal uitlokken gewoon maar lekker blijven rondlopen? Omdat hij zo klein is? Ooit beet een teckel de wijsvinger van een trainer van ons met een beet doormidden.

Zo klein maar zo fel. Een vechtpartij is zo uitgelokt. Maar dit Franse bulletje heeft het nooit gedaan!

Gedragsdiploma

Een gedragsdiploma die iedere twee jaar herhaald wordt, voor alle honden, eigenlijk denken we dat dat de beste en eerlijkste manier is om hondenbeten te voorkomen. Maar dat zal ook wel een utopie zijn. En ook dat zal nooit alle hondenbeten voorkomen. Mensen maken ruzie, honden maken ruzie.
Het hoort bij de wereld, bij het leven ben ik bang.

Helly en Martin Gaus
Lelystad

Lees het advies Hondenbeten aan de Kaak gesteld , Preventie van Ernstige Hondenbeten bij Mens en Dier van de Raad voor Dierenaangelegenheden.